Ο Παντελής Λιάκας συγκεντρώνει 22 συμβουλές του Stephen King για επίδοξους συγγραφείς, όπως αυτές καταγράφονται στο βιβλίο του «Βασιλιά» Περί συγγραφής (Εκδόσεις BELL). Το άρθρο πρώτο-δημοσιεύθηκε στο literature.gr.
Ο διάσημος συγγραφέας Stephen King γράφει ιστορίες που αιχμαλωτίζουν εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, ενώ έχει κερδίσει κατ ‘εκτίμηση τον χρόνο 17 εκατομμύρια δολάρια. Στο βιβλίο του ”περί συγγραφής” υπάρχουν πολύτιμες πληροφορίες για το πώς γίνεται κανείς καλός συγγραφέας. Ο ίδιος γράφει: “δεν μπορώ να πω ψέματα ότι δεν υπάρχουν κακοί συγγραφείς. Συγγνώμη, αλλά υπάρχουν πολλοί κακοί συγγραφείς.” Δεν θέλετε να είστε ένας από αυτούς; Εδώ είναι 22 μεγάλα αποσπάσματα των συμβουλών του από το βιβλίο του για το πώς γίνεται κανείς καλός συγγραφέας:
1. Σταματήστε να βλέπετε τηλεόραση.
Αντί αυτού προτιμήστε να διαβάζετε όσο το δυνατόν περισσότερο. Αν είστε στο ξεκίνημα της συγγραφικής σας σταδιοδρομίας τότε η τηλεόραση θα πρέπει να είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να αποφύγετε. Είναι «δηλητηριώδη για τη δημιουργικότητα», λέει. Οι συγγραφείς πρέπει να στοχαστούν γύρω από τον εαυτό τους και να στραφούν στην θεώρηση της ζωής από την σκοπιά του φανταστικού. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει κάποιος να διαβάζει όσο μπορεί. Ο King διαβάζει ένα βιβλίο παντού, ακόμα και κατά την διάρκεια των γευμάτων. Ο ίδιος λέει: <<Αν θέλετε να γίνετε συγγραφέας, πρέπει να κάνετε δύο πράγματα πάνω απ ‘όλα, να διαβάζετε πολύ και να γράφετε πολύ». Χρειάζεται το συνεχές διάβασμα και η συνεχόμενη προσπάθεια προκειμένου να βελτιώσετε και να επαναπροσδιορίσετε τη δική σας συγγραφική εργασία.
2. Προετοιμαστείτε για περισσότερες αποτυχίες και επικρίσεις από όσες θα νομίζατε ότι θα αντιμετωπίζατε.
Ο King συγκρίνει το γράψιμο ενός βιβλίου φαντασίας με το να διασχίζει κανείς τον Ατλαντικό Ωκεανό σε μια μπανιέρα, καθώς και στα δύο, «υπάρχει αφθονία ευκαιριών για αυτό-αμφιβολία.” Όχι μόνο θα έχετε αμφιβολία για τον εαυτό σας, αλλά και άλλα άτομα θα έχουν αμφιβολίες επίσης. “Αν γράφετε (ή ζωγραφίζετε ή χορεύετε ή σμιλεύετε ή τραγουδάτε, υποθέτω), κάποιος θα προσπαθήσει να σας κάνει να αισθανθείτε άσχημα γι ‘αυτό, αυτό είναι όλο», γράφει ο King. Πολλές φορές θα πρέπει να συνεχίσετε τη συγγραφή ακόμη και όταν δεν έχετε όρεξη για αυτό. Η διακοπή ενός έργου μόνο και μόνο επειδή είναι δύσκολο, είτε είναι συναισθηματικό ή φαντασίας, είναι μια κακή ιδέα”, γράφει. Και όταν αποτυγχάνετε ο King προτείνει να παραμείνετε θετικοί. Ο ίδιος γράφει ότι: «Η αισιοδοξία είναι μια απόλυτα νόμιμη απάντηση στην αποτυχία”.
3. Μην χάνετε τον χρόνο σας προσπαθώντας να ευχαριστήσετε τους ανθρώπους.
Σύμφωνα με τον King, η αγένεια θα πρέπει να είναι το λιγότερο που μας ανησυχεί. «Αν σκοπεύετε να γράψετε όσο πιο πιστά μπορείτε, οι ημέρες σας ως μέλος της ευγενικής κοινωνίας θα είναι αριθμημένες ούτως ή άλλως”, γράφει. Ο King κατηγορήθηκε ότι έπρεπε να ντρέπεται για αυτά που έγραψε, ειδικά μετά τη λήψη οργισμένων επιστολών οι οποίες των χαρακτήριζαν ως φανατικό, ομοφοβικό, δολοφονικό, ακόμη και ψυχοπαθή. Από την ηλικία των 40, κατάλαβε ότι κάθε αξιοπρεπής συγγραφέας έχει κατηγορηθεί ότι είναι μια σπατάλη ταλέντων. Ο King έχει σίγουρα συμβιβαστεί με αυτό. Ο ίδιος γράφει: “Εάν με αποδοκιμάζετε, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σηκώσω τους ώμους μου. Είναι αυτό που έχω”. Δεν μπορείτε να τους ευχαριστήσετε όλους τους αναγνώστες σας όλη την ώρα”, έτσι λοιπόν ο King μας συμβουλεύει να σταματήσουμε να ανησυχούμε.
4. Γράψτε κυρίως για τον εαυτό σας.
Θα πρέπει να γράφετε γιατί αυτό σας φέρνει ευτυχία και ικανοποίηση. Όπως λέει ο King, «Το έκανα για την καθαρή χαρά του πράγματος. Και αν μπορείτε να το κάνετε για τη χαρά, τότε μπορείτε να το κάνετε συνεχώς.” Η συγγραφέας Kurt Vonnegut παρέχει μια παρόμοια εικόνα: “Βρείτε ένα θέμα που σας ενδιαφέρει και το οποίο νοιώθετε ότι και άλλοι θα ενδιαφέρονται για αυτό”. “Είναι αυτή η πραγματική φροντίδα, όχι τα παιχνίδια σας με τη γλώσσα, η οποία θα είναι το πιο συναρπαστικό και σαγηνευτικό στοιχείο του στυλ σας”, αναφέρει.
5. Αντιμετωπίστε τα πράγματα που είναι πιο δύσκολο να γράψετε.
“Τα πιο σημαντικά πράγματα είναι και τα πιο δύσκολα πράγματα να πούμε,” γράφει ο King. “Είναι τα πράγματα που μπορείτε να πάρετε από ντροπή, γιατί τα λόγια μειώνουν τα συναισθήματά σας.” Τα περισσότερα κομμάτια της γραφής έγιναν έπειτα από πολλές ώρες σκέψης. Στο μυαλό του King υπάρχει το σκεπτικό ότι, «Το γράψιμο είναι ο πιο εκλεπτυσμένος τρόπος σκέψης.” Κατά την αντιμετώπιση δύσκολων θεμάτων, βεβαιωθείτε ότι έχετε σκάψει βαθιά. Ο King λέει ότι, «Οι ιστορίες είναι πράγματα που μπορούν να αποκαλυφθούν , όπως τα απολιθώματα στο έδαφος … Οι ιστορίες είναι λείψανα, μέρος του ανεξερεύνητου προϋπάρχοντος κόσμου.” Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σαν τους αρχαιολόγους, οι οποίοι θα πρέπει να σκάψουν τόσο την ιστορία, όσο μέχρι να ανακαλύψουν πράγματα.
6. Όταν γράφετε, αποσυνδεθείτε από τον υπόλοιπο κόσμο.
Το γράψιμο θα πρέπει να είναι μια πλήρως οικεία δραστηριότητα. Βάλτε το γραφείο σας στη γωνία του δωματίου, προκειμένου να εξαλείψετε όλους τους πιθανούς θορύβους, από τα τηλέφωνα έως τα ανοιχτά παράθυρα. Ο King συμβουλεύει, “Γράψτε με την πόρτα κλειστή και ξαναγράψτε με την πόρτα ανοιχτή”. Θα πρέπει να διατηρήσετε την ανωνυμία ανάμεσα σε εσάς και το έργο σας. Γράφοντας ένα προσχέδιο το οποίο είναι «εντελώς ακατέργαστο, το είδος του πράγματος που μπορείτε να κάνετε με κλειστή την πόρτα – είναι μια ιστορία γδυμένη, όρθια χωρίς τίποτα άλλο, παρά κάλτσες και εσώρουχα.”
7. Μην είστε απαιτητικοί.
“Ένα από τα πολύ άσχημα πράγματα που μπορείτε να κάνετε στο γράψιμό σας είναι να το ντύσετε με ένα λεξιλόγιο, ψάχνοντας για μεγάλες λέξεις, γιατί μπορεί να αισθάνεστε λίγo ντροπή με τις μικρές λέξεις», λέει ο King. Συγκρίνει αυτό το λάθος, όπως με το να ντύνει κανείς το βράδυ ένα κατοικίδιο ζώο με ρούχα – τόσο το κατοικίδιο ζώο και ο ιδιοκτήτης θα είναι σε δύσκολη θέση, επειδή είναι εντελώς υπερβολικό. Όπως ένας εμβληματικός επιχειρηματίας, ο David Ogilvy γράφει σε σημείωμα προς τους υπαλλήλους του, “Ποτέ μην χρησιμοποιείτε φρασεολογία λέξεων, όπως τις αντιλαμβάνεστε. Θα είναι το σήμα κατατεθέν ενός επιτηδευμένου κώλου.” Επίσης, μην χρησιμοποιείτε σύμβολα εκτός εάν είναι απαραίτητο. “Υπάρχουν συμβολισμοί για να κοσμούν και να εμπλουτίζουν, όχι να δημιουργούν μια τεχνητή αίσθηση του βάθους», γράφει ο King.
8. Αποφύγετε επιρρήματα και μεγάλες παραγράφους.
Όπως τονίζει ο King πολλές φορές στο βιβλίο του, «το επίρρημα δεν είναι φίλος σου.” Στην πραγματικότητα, ο ίδιος πιστεύει ότι «ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με επιρρήματα” και τα συγκρίνει με αγριοραδίκια που καταστρέφουν το γκαζόν σας. Τα επιρρήματα είναι χειρότερα μετά τα “αυτός είπε” και “αυτή είπε” – οι φράσεις αυτές είναι καλύτερα να παραμείνουν απλές. Θα πρέπει επίσης να δώσετε προσοχή στις παραγράφους σας, έτσι ώστε να ρέουν με τις στροφές και τους ρυθμούς της ιστορίας σας. “Οι παράγραφοι είναι σχεδόν πάντα τόσο σημαντικοί για το πώς φαίνονται και για αυτά που λένε,”, λέει ο King.
9. Μην μείνετε υπερβολικά παγιδευμένοι στην γραμματική.
Σύμφωνα με τον King, το γράψιμο πρωταρχικά είναι μια μορφή αποπλάνησης, και όχι ακρίβειας. “Η γλώσσα δεν πρέπει πάντα να φορά γραβάτα και δαντέλα δεμένη πάνω στα παπούτσια”, γράφει ο King. «Το αντικείμενο του βιβλίου φαντασίας δεν είναι η γραμματική ορθότητα, αλλά το να κάνει τον αναγνώστη να το δεχτεί με χαρά και ακολούθως να καθίσει να του πει μια ιστορία.” Θα πρέπει να προσπαθήσει να κάνει τον αναγνώστη να ξεχάσει ότι αυτός ή αυτή διαβάζει μια ιστορία”, αναφέρει.
10. Κατακτήστε την τέχνη της περιγραφής.
“H περιγραφή ξεκινά στη φαντασία του συγγραφέα, αλλά θα πρέπει να ολοκληρώνεται στους αναγνώστες», γράφει ο King. Το σημαντικό μέρος δεν γράφεται αρκετά, αλλά περιορίζει όλα όσα λέτε. Οραματιστείτε τι θέλετε ο αναγνώστης σας να ζήσει, και στη συνέχεια να μεταφράσετε αυτό που βλέπετε στο μυαλό σας με λέξεις στην σελίδα. Θα πρέπει να περιγράψετε τα πράγματα “με έναν τρόπο που θα προκαλέσει τον αναγνώστη σας να μαγευτεί με την περιγραφή,» λέει. Το κλειδί για την καλή περιγραφή είναι η σαφήνεια, τόσο στην παρατήρηση όσο και στην γραφή. Χρησιμοποιήστε φρέσκες εικόνες και απλό λεξιλόγιο προκειμένου να αποφύγετε την εξάντληση του αναγνώστη σας. «Σε πολλές περιπτώσεις, όταν ένας αναγνώστης βάζει μια ιστορία στην άκρη είναι επειδή <<την βρήκε βαρετή>>, «η πλήξη προέκυψε επειδή ο συγγραφέας αναπτύχθηκε μαγικά με τις δυνάμεις της περιγραφής και έχασε την όραση της προτεραιότητας, η οποία είναι να κρατήσει την μπάλα σε κίνηση”, σημειώνει ο King.
11. Μην δίνετε πάρα πολλές πληροφορίες σχετικά με το υπόβαθρο της ιστορίας.
«Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι υπάρχει μια διαφορά μεταξύ διδασκαλίας για αυτό που ξέρετε και το χρησιμοποιείτε για να εμπλουτίσετε την ιστορία”, γράφει ο King. “To τελευταίo είναι καλό. Στην πρώτη περίπτωση δεν είναι.” Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπεριλάβει μόνο τα στοιχεία που κινούν την ιστορία σας προς τα εμπρός και ότι πείθουν τον αναγνώστη σας να συνεχίσει την ανάγνωση. Αν πρέπει να κάνετε έρευνα, βεβαιωθείτε ότι δεν θα επισκιάσετε την ιστορία σας. Η έρευνα ανήκει “στο υπόβαθρο και την προ-ιστορία της ιστορίας σας, όπως μπορείτε να την αποκτήσετε», λέει ο King. Μπορεί να μαγεύεστε από αυτά που μαθαίνετε, αλλά οι αναγνώστες σας θα νοιαστούν περισσότερο για τους χαρακτήρες σας και την ιστορία σας.
12. Πείτε ιστορίες για το τι πραγματικά κάνουν οι άνθρωποι.
“Η κακή γραφή είναι χειρότερη από μια λάθος σύνταξη και μια ελαττωματική παρατήρηση. Το κακό γράψιμο προκύπτει συνήθως από μια πεισματική άρνηση να πούμε ιστορίες για το τι οι άνθρωποι κάνουν πραγματικά – για να αναπτύξουμε το γεγονός, ας πούμε, ότι οι δολοφόνοι μερικές φορές βοηθούν ηλικιωμένες κυρίες, καθώς διασχίζουν το δρόμο , “γράφει ο King. Οι άνθρωποι στις ιστορίες σας είναι αυτό που ενδιαφέρει πιο πολύ τους αναγνώστες σας, οπότε φροντίστε να αναγνωρίσετε όλες τις διαστάσεις των χαρακτήρων σας που μπορεί να έχουν.
13. Ρισκάρετε: μην παίζετε με ασφάλεια.
Πρώτα απ ‘όλα, να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε την παθητική φωνή. Είναι η μεγαλύτερη ένδειξη του φόβου. “Είμαι πεπεισμένος ότι ο φόβος είναι η αιτία του κακού γραψίματος,” λέει ο King. Οι συγγραφείς θα πρέπει να ρίξουν πίσω τους ώμους τους, να κολλήσουν έξω τα πηγούνια τους, και να βάλουν το γράψιμό τους στο τέλος. “Δοκιμάστε κάθε καταραμένο πράγμα που σας αρέσει, δεν έχει σημασία πόσο βαρετά κανονικό ή εξωφρενικό είναι. Εάν δουλεύει, τότε μια χαρά. Εάν δεν το κάνει, πετάξτε το,” λέει ο King.
14. Συνειδητοποιήστε ότι δεν χρειάζονται ναρκωτικά για να είναι κανείς καλός συγγραφέας.
«Η ιδέα ότι η δημιουργική γραφή και το μυαλό που αλλάζει με ουσίες είναι αλληλένδετα, είναι ένας από τους μεγάλους πνευματικούς μύθους της εποχής μας», λέει ο King. Στα μάτια του, οι συγγραφείς που κάνουν κατάχρηση ουσιών είναι μόνο ουσίας-θύτες. “Οι ισχυρισμοί ότι τα ναρκωτικά και το αλκοόλ είναι απαραίτητες για λεπτότερη ευαισθησία, είναι μόνο συνήθεις ιδιοτελείς μαλακίες.”
15. Μην προσπαθήσετε να κλέψετε την φωνή κάποιου άλλου.
Όπως λέει ο King, “Δεν μπορείτε να κατευθύνετε ένα βιβλίο σαν ένα πύραυλο.” Όταν προσπαθείτε να μιμηθείτε το ύφος ενός άλλου συγγραφέα, για οποιονδήποτε λόγο, εκτός από την πρακτική, δεν θα παράγετε τίποτα, αλλά «χλωμές απομιμήσεις.” Αυτό είναι επειδή δεν μπορείτε ποτέ να αναπαράγετε τον τρόπο που νιώθει και βιώνει κανείς την αλήθεια, ειδικά μέσα από μια επιφανειακή ματιά στο λεξιλόγιο και την πλοκή του.
16. Κατανοήστε ότι το γράψιμο είναι μια μορφή τηλεπάθειας.
“Όλες οι τέχνες εξαρτώνται από την τηλεπάθεια σε κάποιο βαθμό, αλλά πιστεύω ότι το γράψιμο είναι η πιο αγνή της απόσταξη», λέει ο King. Ένα σημαντικό στοιχείο της γραφής είναι η μεταφορά. Η δουλειά σας δεν είναι να γράψετε μόνο τις λέξεις στη σελίδα, αλλά να μεταφέρετε τις ιδέες σας- μέσα από το κεφάλι σας- στα κεφάλια των αναγνωστών σας. “Τα λόγια είναι -απλά- το μέσο μέσω του οποίου γίνεται η μεταφορά,”, λέει ο King. Σε συμβουλές του περί γραφής ο Vonnegut συνιστά επίσης ότι οι συγγραφείς πρέπει να “χρησιμοποιήσουν το σύνολο του χρόνου με τέτοιο τρόπο, ώστε δεν θα αισθάνονται καθόλου ότι ο χρόνος σπαταλήθηκε.”
17. Πάρτε σοβαρά το γράψιμό σας.
“Μπορείτε να προσεγγίσετε την πράξη της γραφής με νευρικότητα, ενθουσιασμό, αισιοδοξία, ή απελπισία», λέει ο King. «Κάντε το με οποιοδήποτε τρόπο, αλλά ελαφρά.” Εάν δεν θέλετε να πάρετε το γράψιμο στα σοβαρά, τότε προτείνει να κλείσουμε το βιβλίο και να κάνουμε κάτι άλλο. Όπως λέει η συγγραφέας Susan Sontag, «Η ιστορία πρέπει να χτυπήσει ένα νεύρο – η καρδιά μου θα πρέπει να αρχίσει να χτυπάει όταν ακούσω την πρώτη γραμμή στο κεφάλι μου. Να αρχίσω να τρέμω από τον κίνδυνο..”.
18. Γράψτε κάθε μέρα.
«Μόλις αρχίσω τις εργασίες μου για ένα θέμα, δεν σταματώ, και δεν επιβραδύνω, αν δεν είναι απολύτως αναγκαίο», λέει ο King. «Αν δεν γράφω κάθε μέρα, οι χαρακτήρες μου αρχίζουν να μπαγιατεύουν μέσα στο μυαλό μου … αρχίζω να χάνω τον έλεγχο της εξέλιξης της ιστορίας και το ρυθμό.” Αν αποτύχετε να γράψετε με συνέπεια, ο ενθουσιασμός σας για την ιδέα σας μπορεί να αρχίσει να ξεθωριάζει. Όταν αρχίζετε να αισθάνεστε το έργο σας σαν δουλειά, ο King περιγράφει τη στιγμή ως «φιλί του θανάτου». H καλύτερη συμβουλή του για το έργο σας είναι να το κάνετε σαν “μία λέξη κάθε στιγμή.”
19. Τελειώστε το πρώτο σας σχέδιο σε τρεις μήνες.
Του King του αρέσει να γράφει 10 σελίδες την ημέρα. Σε ένα διάστημα τριών μηνών αυτό σημαίνει περίπου 180.000 λέξεις. “Το πρώτο σχέδιο του βιβλίου θα πρέπει να μην είναι περισσότερο από τρεις μήνες, η διάρκεια μιας εποχής δηλαδή», λέει. Αν περάσετε πάρα πολύ καιρό σχετικά με κάποιο κομμάτι, ο King πιστεύει, ότι η ιστορία αρχίζει να παίρνει μια περίεργη ξενική αίσθηση.
20. Όταν τελειώσετε το γράψιμο κάντε ένα μεγάλο βήμα πίσω.
Ο King προτείνει έξι εβδομάδες “χρόνου ανάρρωσης” αφότου τελειώσετε το γράψιμο, ώστε να έχετε καθαρό μυαλό προκειμένου να εντοπίσετε καταφανείς τρύπες στην πλοκή ή την ανάπτυξη του χαρακτήρα. Εκείνος ισχυρίζεται ότι η αρχική αντίληψη ενός χαρακτήρα από έναν συγγραφέα μπορεί απεναντίας να είναι ελαττωματική από τον αναγνώστη. Ο King συγκρίνει το γράψιμο με την διαδικασία αναθεώρησης στη φύση. «Όταν γράφετε ένα βιβλίο, θα περάσετε την κάθε μέρα με την ανίχνευση και τον εντοπισμό των δέντρων”, γράφει. “Όταν τελειώσετε, θα πρέπει να κάνετε ένα βήμα πίσω και να δείτε το δάσος.” Όταν το κάνετε βρείτε τα λάθη σας, λέει “απαγορεύεται να αισθάνεστε θλίψη γι ‘αυτούς ή να κατηγορήσετε τον εαυτό σας. Οι αναποδιές μπορεί να συμβούν στους καλύτερους από εμάς.”
21. Να έχετε το θάρρος να κόβετε.
Κατά την αναθεώρηση-έλεγχο, οι συγγραφείς δυσκολεύονται συχνά να πάνε ξανά πίσω από τις λέξεις για τις οποίες έχουν ξοδέψει τόσο πολύ χρόνο για να γράψουν. Αλλά, όπως ο King συμβουλεύει πρέπει, “Να σκοτώσετε τα αγγελούδια σας, να σκοτώσετε τα αγγελούδια σας, ακόμα και αν ραγίζει η εγωκεντρική μικρή κακότροπη καρδιά σας, να σκοτώσετε τα αγγελούδια σας.” Παρά το γεγονός ότι η αναθεώρηση είναι ένα από τα πιο δύσκολα σημεία της γραφής, θα πρέπει να αφήσετε τα βαρετά μέρη, προκειμένου να προχωρήσετε μαζί με την ιστορία σας. Σε συμβουλές του περί γραφής ο Vonnegut προτείνει, “Αν μια πρόταση, δεν έχει σημασία πόσο εξαιρετική είναι, δεν φωτίζει το θέμα σας με κάποιο νέο και χρήσιμο τρόπο, πετάξτε την έξω.”
22. Μείνετε παντρεμένοι, να είστε υγιείς και να ζήσετε μια καλή ζωή.
Ο King αποδίδει την επιτυχία του σε δύο πράγματα: τη σωματική του υγεία και το γάμο του. “Ο συνδυασμός ενός υγιούς σώματος και μιας σταθερής σχέσης με μια αυτάρκη γυναίκα που δεν παίρνει τίποτα από μένα ή από κάποιον άλλο, έχει κάνει δυνατή την συνέχιση της επαγγελματικής του ζωής”, γράφει. Είναι σημαντικό να έχουμε μια ισχυρή ισορροπία στη ζωή μας, έτσι το γράψιμο δεν καταναλώνει από όλα αυτά. Ο συγγραφέας και ζωγράφος Χένρι Μίλερ στο βιβλίο ΄΄11 εντολές της γραφής΄΄, συμβουλεύει, «Διατηρείτε τα ανθρώπινα! Δείτε τους ανθρώπους, να πάτε σε μέρη, πιείτε εάν σας κάνει να αισθανθείτε από αυτό.”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου